Prof. Dr. Taner Yavuz / Sağlıklı Yaşam  / Spor  / Sporcu ve Enerji İçecekleri: Çocuklar İçin Uygun Mu?
Sporcu ve Enerji İçecekleri

Sporcu ve Enerji İçecekleri: Çocuklar İçin Uygun Mu?

Başta spor yapanlar olmak üzere çocukları sıvısız bırakmamak için aralarında seçim yapmak gereken gazlı içecekler, meyve suları, ice tea (soğuk çay) ve şişe sular gibi kafa karıştırıcı şeyler vardır. Bir başka içecek grubu ise sporcu ve enerji içecekleri dir.

Sporcu ve enerji içecekleri arasında vitaminli sulardan yüksek kafein içerikli içeceklere kadar birçok sporcu içeceği yer alır. Enerji artışı, uyanıklık artışı, besin desteği ve atletik performans artışı sağlasa da buna neden olduğu söylenen maddeler açık bir şekilde sonradan ilave edilmiştir. Peki çocuklar için iyi bir seçenek midir?

Tercihleri Değerlendirmek

Sağlıklı kalabilmek adına kimsenin sıvısız kalmaması gerekir ve çocuklarınıza sade içme suyu vererek yanlış bir şey yapmazsınız.

Peki spor yapan çocuklar için ne yapmalı? Sıvısız kalmamak için ekstra bir şey yapmaya gerek var mı?

Aslında gerek yok. Genç sporcular egzersiz öncesi, sırası ve sonrasında sağlıklı beslenerek ve bol miktarda su içerek gerekli olan tüm besin ve hidrasyonu sağlamış olur. Oyunlar ve yarışmacı etkinlikler sırasında içecekler her zaman hazır bulunmalı ve her 15-20 dakikada bir su molası verilmelidir. İhtiyaç duyulan sıvı miktarı çocuğun yaşı, ağırlığı, aktivite yoğunluğu ve hava şartlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Gazlı içecekler spor esnasında sıvı alımı için önerilmemektedir ve kesinlikle uzak durulmalıdır, çünkü fazla miktarda şeker içerdiğinden kilo artışına neden olabilir. Ayrıca içindeki gaz nedeniyle mide sorunlarına yol açabilir. Gazlı içeceklerde genellikle çocuklarda alımı kısıtlanması gereken kafein bulunur.

Diğer Seçenekler

Çoğu içecek seçeneğinden bahsedildi. Besin içerikleri ve ne kadar bulundurduklarına daha yakından bakalım:

Sporcu İçecekleri

Sporcu içecekleri bir saatten uzun süreli etkin fiziksel aktivite (uzun mesafe koşu, bisiklet veya futbol, basketbol ve hokey gibi yüksek yoğunluklu sporlar) yapan çocuklar için faydalı olabilir.

Bu içecekler karbonhidrat (şeker) içerir, karbonhidratlar vücut depoları tükenmeye başladığı zamanlarda acil enerji kaynakları olarak kullanılır. Sporcu içeceklerinde sodyum ve potasyum gibi elektrolitler de bulunur. Bu elektrolitler ter yolu ile atılır, vücut sıvılarının dengede tutulması ve kasların düzgün çalışması için gereklidir.

Sporcu içecekleri tatlıdır, yoğun egzersiz sırasında bir şey içmeyen çocuklarda hidrasyona yardımcıdır. Elbette bu içecekler kalorilidir ve aşırı miktarda kilo alımı riskini artırabilir. Eğer çocuğunuz aktifse ve bu içecekleri aşırıya kaçmadan içiyorsa herhangi bir problem yaratmayacaktır.

Fakat sporcu içecekleri sıradan sporcular için gerekli değildir ve düzenli şekilde tüketilmemelidir. Sedanter bir yaşamı olan çocuğunuz sporcu içeceklerini çok seviyorsa bu içecekler yerini su içmesini sağlayın.

Vitaminli Su

Fitness suyu veya zenginleştirilmiş su olarak da bilinen bu içecekler değişik tatlarda bulunur ve farklı bileşimlerde vitamin ve mineral desteği içerir. Sıklıkla ekstra kalori, yapay tatlandırıcılar, kafein ve etkileri henüz çocuklar üzerinde denenmemiş bitkisel maddeler (ginseng ve kantaron gibi) ihtiva eder.

Vitaminli sular çocuğunuzun beslenmesindeki herhangi bir eksiği doldurmanın kolay bir yoluymuş gibi görülebilir, ancak bu besinler sağlıklı yemek ve atıştırmalıklardan alınmalıdır. Ayrıca özellikle günlük multivitamin alan çocuklar için fazla gelebilir. Bazı vitamin ve minerallerin günlük önerilen miktarlarından daha fazla alınması çocukların sağlığı açısından zararlı olabilir. Etiket üzerinde listelenen günlük önerilen miktarların çocuklar için değil yetişkinler için olduğu unutulmamalıdır.

Çocuklar için günlük besinlerini alabilecekleri en iyi kaynak dengeli öğünleridir. Çocuğunuzun yeteri kadar almadığını düşünüyorsanız doktorunuz çocuklar için hazırlanmış günlük multivitaminleri kullanmanızı önerebilir.

Enerji İçecekleri

Bu içecekler rekabet arayışı içinde olan ortaokul ve lise öğrencileri ile daha popüler hale gelmeye başladı. Bazı enerji içeceklerinin üzerinde açıkça çocuklar için uygun olmadığı yazsa da bazıları enerji ve besin desteği ile atletik performans artışı vaadi ile özellikle küçük çocuklara pazarlanmaktadır.

Enerji içeceklerinin çoğu fazla miktarda şeker ve kafein içerir, kafein içeriği bazılarında 1-3 bardak kahvede yer alan kadar olabilir. Fazla şeker çocukların diş hekimine daha çabuk gitmelerine ve kilo almalarına neden olur. Aşırı miktarda kafein alımı da özellikle küçük çocuklarda kendi problemlerini yaratır, dikkat ve konsantrasyonu olumsuz yönde etkileyebilir.

Kafeinin çocuklar üzerindeki etkisini araştıran bazı çalışmalar vardır, ancak siz kendiniz fazla miktarda aldığınızda neler olduğunu bir düşünün. Kafein her şeyden önce yaygın olarak kullanılan ve kabul edilen tabirle “uyarıcı” bir maddedir ve çocuklar yetişkinlere göre daha küçük olduğundan etkileri daha belirgin olacaktır.

Fazla miktarda kafein şunlara neden olur:

  • Sinirlilik ve gerginlik
  • Mide bozulması
  • Baş ağrısı
  • Konsantrasyon zorluğu
  • Uyku problemleri
  • Sık idrara çıkma

Fazla miktarda kafein alımı özellikle belli hastalıkları olan, tedavi ve destek alan çocuklarda çok daha ciddi yan etkilere de neden olabilir (hızlı ve düzensiz kalp ritmi, hipertansiyon, halüsinasyon ve nöbet gibi).

Bu içeceklerin çoğunda güvenliği ve etkinliği çocuklar üzerinde denenmemiş bitkisel destekler, guarana (kafein kaynaklarından biri) ve taurin (performans ve kafeinin etkileri artırdığı düşünülen bir aminoasit) gibi maddeler bulunur.

Uzun lafın kısası, enerji içecekleri çocuklar ve ergenler için gerçek bir sağlık problemi riski taşır ve kaçınılması gerekir. Spor yapan çocuklar kendilerini sıkı çalışıp egzersiz yaparak geliştirebileceklerini öğrenmelidir. Bu onlara hem sahada hem saha dışında sunulan değerlerdir.

Çocukların en iyi performanslarını sergilemeleri için ekstra bir şeylere ihtiyaçları olduğunu düşünmeleri riskli bir durumdur, diğer performans artırıcı maddelerin kullanımına neden olabilir.

Şunu unutmayın ki eğer bir şey kulağa gerçek olamayacak kadar iyi geliyorsa genellikle gerçek değildir. Etiketleri okurken ince eleyip sık dokuyun, herhangi bir endişe veya sorunuz olursa mutlaka ilgili uzmana danışın. Çocuğunuza sporcu ve enerji içecekleri ile ilgili yanıltıcı reklamlara hemen inanmamaları gerektiğini anlatın.

Sporcu olanlar ve olmayanlar için, hiçbir şey dengeli beslenmeden daha önemli değildir. İyi beslenen, yeteri kadar sıvı alan, yeteri kadar fiziksel aktivitede bulunan ve dinlenen çocuklar genellikle doğal yoldan ve yeterince enerji sağlarlar.

Sohbete Başla
1
Hoş geldiniz. İstanbul Çocuk Kardiyoloji ile iletişime geçtiğiniz için teşekkür ederiz. 👋
Online randevu hizmetimizden yararlanabilirsiniz.