Ventriküler Septal Defekt (VSD)
Kalp odacık adı verilen 4 bölüme ayrılır. Ventriküler septal defekt olan kişilerde ventrikül adı verilen alt iki odacığı yani karıncıkları arasında kalpte delik bulunur. Özetle kalpte karıncıklar arasında defekt yani delik bulunmasına VSD ( açılımı ventriküler septal defekt) denir.
Çocuklarda Ventriküler Septal Defekt
Defekt nedeniyle bir miktar kan normal yolundan sapar, kalbin iş yükü artar, kalbi yorar. Geniş defektler ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.VSD sık görülen bir kalp problemidir ve doğumsal bir kalp hastalıktır. Tek başına olabildiği gibi başka kalp anomalileri ile birlikte de bulunabilir. Hastalık kalpte üfürüme neden olur. Stetoskopla dinlerken doktorun duyduğu fazladan seslere üfürüm denir.
Ventriküler Septal Defekt VSD Tipleri
Ventriküler septal defekt yerleşimine göre 4 ayrı VSD çeşidi vardır. Bunlar; 1: Perimembranöz, 2: Müsküler (trabeküler), 3: İnlet, 4: Outlet (İnfundibüler).
Anatomik yerleşimine göre Ventriküler Septal Defekt VSD tipleri
Perimembranöz Tip
Perimembranöz VSD aort kapağının hemen altındaki sol ventrikül (karıncık) çıkış yolunda lokalizedir.
En sık ventriküler septal defekt tipidir (%70-80). Deliğin sağ ventrikül tarafında doku gelişirse (çoğu kez triküspit kapaktan uzanır) buna membranöz septum anevrizması denir. İşte bu doku perimembranöz VSD ‘nin küçülmesine ya da kendiliğinden kapanmasına fırsat verir. Kalpteki delik triküspit kapağın septal yaprağıyla kısmen ya da tamamen de tıkanabilir.
Küçük VSD’ler (aort kapak çapının yarısından küçük) olan çocukların genellikle kalp anatomisi ve fonksiyonları normaldir. Geniş VSD’ler de (aort kapak çapından daha büyük) ise kalbin kasılma gücü iyi olmakla beraber tipik olarak kalbin soldaki odacıklarında genişleme ve pulmoner hipertansiyon (akciğer atardamar basıncında artış) mevcuttur.
Müsküler Tip
Müsküler diğer adıyla trabeküler VSD 2. en sık ventriküler septal defekt tipidir ( ̴ %15-20). Müsküler VSD septumun (karıncıkları ayıran kısım) 4 farklı alt tipi vardır. Midmüsküler bunlar arasında en sık alt tipidir.
Kalbin apeksindeki (ucunda) defekte ise apikal VSD olarak adlandırılır.
Ventriküller arasında çok sayıda geniş defektler olması durumunda, “Swiss cheese”(İsviçre peyniri gibi) VSD’de denir.
İnlet VSD
Triküspit kapak septal yaprağının arkasındadır inlet tip VSD’ler. Ayrıca AV kanal tipi, endokardiyal yastık tipi, AVSD tipi olarak ta adlandırılır.
Görülme sıklığı %5-8’dir. Her ne kadar yerleşimi atrioventriküler septal defekt anomalisine benzese de, AV kapaklar normaldir bozukluk yoktur.
Outlet Tip
Outlet VSD (suprakristal, doubly committed, subpulmonik, infundibular adlarda kullanılır) en nadir görülen tipidir (%3-6). Defektin aort kapağına yakın pozisyonda olması nedeniyle aort kapak yetersizliği sıkça gelişir. Soldan sağa şant sırasında özellikle sağ koroner kapakçığa çarpan kanın (Venturi etkisi) zamanla kapağı aşağı doğru çekmesi sonucu aort kapak yetersizliğinin geliştiği düşünülmektedir. Büyük outlet defektlere sıklıkla aort koarktasyonu ve aortik interruption gibi aort obstrüksiyonları eşlik eder.
Ventriküler Septal Defekt Nasıl Oluşur?
Anne karnında iken ventriküler septum fetüs 6 haftalık olduğunda kapanır. Septumun normal kapanma sürecinde aksaklık olması sonucu defekt meydana gelir.
Neden Olur?
Defektin tam olarak neden olduğu bilinmemektedir. Multifaktöryel (çok etmenli) etkiyle olduğu kabul edilmektedir. Anne yaşıyla VSD sıklığı arasında ilişki de gösterilememiştir. Kromozom bozukluklarında ve sendromlarda en sık kalp anomalisidir. Özellikle trizomi 13 (Patau sendromu), trizomi 18 (Edwards sendromu) ve trizomi 21 (Down sendromu) ‘de oldukça sıktır. Yine de hastaların çoğunda (>95) herhangi bir genetik hastalık yoktur. Gebelik sırasında antidepresan ilaç kullanılması durumunda hastalığın sıklığı bir miktar artar.
Hastalığın Belirtileri Nedir?
Küçük delikler herhangi bir belirtiye neden olmaz. Defekt orta büyüklükte veya genişse bebek 2-8 haftalıkken belirtilere neden olabilir.
Bunlar;
- Normalden daha hızlı kalp atışları
- Hızlı, sesli nefes alma
- Kilo alamama veya diğer bebekler kadar hızlı büyümeme
- Acıkmış olduğu halde beslenmekte zorluk yaşama. Bebekleri beslemeye çalıştığınızda çok yorulur ve çok terlerler.
- Ciltte solukluk
Doktora Gitmeli miyiz?
Çocuğunuzda ventriküler septal defekt varsa doğumundan hemen sonra tespit edilebilir. Fakat her zaman böyle olmaz. Bebeğinizde yukarıdaki vsd belirtilerinden herhangi biri varsa mutlaka doktora götürünüz.
Nasıl Tetkik Edilir?
Çocuğunuzda ventriküler septal defekt düşünüldüğünde bazı tetkikler yapılır.
Bunlar;
-
Elektrokardiyografi (EKG)
Kalbin elektriksel aktivitesini ölçer. Hastalarda genellikle anormal elektriksel aktivite paterni gösterir.
-
Göğüs filmi
Çocuğunuzdaki defektin boyutları küçükse kalp boyutları ve bunun grafideki gölgesi normal olabilir. Orta ve büyük defekt olan hastaların grafisinde ise bazı değişiklikler gözlenebilir.
Ventriküler septal defekt akciğer grafisinde kalp büyümesi ve akciğer damar gölgelerinde artış dikkati çeker
Kalp çalışırken kalbin görüntüsünü oluşturmak üzere ses dalgalarının kullanıldığı bir tetkiktir ekokardiyografi. Belirtilerin ventriküler septal defekt ya da kalpteki başka bir sorundan olup olmadığı konusunda doktora yardımcı olur. Aynı zamanda deliğin büyüklüğünü ve tam olarak kalbin neresinde olduğunu da gösterir.
Bu tetkikler aynı zamanda çocukta başka kalp problemi olup olmadığını, varsa da nerede olduğunu gösterebilir.
Komplikasyonları Nedir?
- Konjestif kalp yetersizliği
- Bakteriyel endokardit*
- Eisenmenger sendromu
- Aort yetersizliği
- Subaortik stenoz*
- Çift odacıklı sağ ventrikül
*900 hastadan oluşan 20 yıl takip edilen perimembranöz VSD tanılı hastanın %6 ‘sında yıllar içinde aort kapak altında doku uzantısı bir çıkıntı (subaortik ridge) geliştiği gözlenmiştir. Ayrıca bu subaortik ridge gelişenlerde bakteriyel endokardit (kalbin iç yüzeyini tutan enfeksiyon) riski de artmıştır.
Tedavi Edilmeli mi?
Tedavi herkes için farklıdır. Defektin büyüklüğüne ve belirti verip vermediğine bağlıdır.
Kendiliğinden kapanır mı? Ne zaman kapanır?
Küçük defektler sıklıkla ilk 2 yaşta (genellikle 6 yaşına kadar) belirti vermeden kendiliğinden kapanır. Açık kalan küçük bir oranda ise genellikle herhangi bir sağlık problemine neden olmaz.
En çok müsküler tip kendiliğinden kapanır (%80). O nu 2. sırada perimembranöz tip defektler takip eder (%35-40). Outlet VSD’nin kapanma olasılığı azdır, inlet VSD’nin kendiliğinden kapanması olamaz.
Küçük VSD Tedavisi
Küçük ventriküler septal defekt genellikle tedavi gerektirmez, aşağıdakileri öneririz;
Düzenli kontroller: Bebeğinizin düzenli kontrollere gitmesi gerekebilir. Küçük defektli bazı kişilerde ömür boyu herhangi bir belirti olmayabilir. Kalbin sağlıklı olduğundan emin olmak için düzenli kontrol yapılmalıdır.
Kalp için yapılan tetkikler: Bu tetkikler doktora kalbin sağlıklı olup olmadığı hakkında yorum yapma olanağı sağlar.
Orta/Geniş VSD Tedavisi
Orta ve geniş ventriküler septal defekt genellikle belirti verir. Kalbin iyi durumda olduğundan ve herhangi bir değişiklik olmadığından emin olmak için düzenli kontrollerin yapılması gerekir. Aynı zamanda tedavi edilmeleri de gerekir.
Ventrilküler septal defekt tedavi seçenekleri;
-
Kalbi Rahatlatan İlaçlar
İdrar sökücü, kalp kasının kasılmasını arttırıcı, tansiyon düşürücüler.
-
Beslenme Desteği
Orta ve geniş ventriküler septal defekt olan bebekler yüksek enerji içeren mamalara ihtiyaç duyabilirler. Bu bebeğin kilo almasını ve normal şekilde büyümesini sağlar.
-
Kapatma Tedavisi
Orta veya büyük bir ventriküler septal defekt kapanmıyor veya küçülmüyorsa ya da kalp yetersizliği kontrol altına alınamıyorsa aşağıdaki yöntemlerle kapatılabilir;
Ameliyat
Ventriküler septal defekt en sık ameliyatla kapatılır, defekte yama dikilir.
Transkateter kapatma
İnce bir tüp kol veya bacaktaki bir kan damarına yerleştirilir. Daha sonra kan damarları yolu ile kalbe doğru gönderilir. Kateter kalbe ulaştığında deliği kapatmak için küçük bir araç kullanılır.
