Çocuklarda Respiratuvar Sinsityal Virüs (RSV) Enfeksiyonu
Çocukların neredeyse hepsi 2 yaşından önce en az bir kez RSV geçirir. Sağlığı yerinde olan çocukların çoğu için RSV soğuk algınlığı gibidir. Ancak bazı çocuklar RSV’yi oldukça kötü geçirebilir.
RSV Nedir?
RSV (respiratuar sinsityal virüs) solunum yolu enfeksiyonuna –burun, boğaz ve akciğerlerin hastalığı – neden olan virüslerden biridir. Bu virüs güz aylarının sonlarından ilkbahar başlarına kadar görülmektedir.
Tipik olarak RSV soğuk algınlığına yol açar, sonrasında bronşiolit ya da pnömoni soğuk algınlığı tablosuna eklenebilir. Semptomlar genellikle 5-7 gün sürer.
Soğuk Algınlığı: Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu | Bronşiolit: Alt Solunum Yolu Enfeksiyonu |
Semptomlar:
· Ateş (38 derece ve üzeri) · Öksürük (kuru veya sekresyonlu) · Burun tıkanıklığı · Hapşırma · Burun akıntısı · Huzursuzluk · Beslenmede bozulma |
Soğuk algınlığı semptomlarına ilaveten:
· Hızlı nefes alıp verme · Burun deliklerinin genişlemesi · Nefes alırken kafada sallanma · Nefes alırken ritmik homurdanma sesi · Karın (abdominal) solunumu, kaburgalar arasında veya boynun alt kısmında çekilme · Hırıltı |
Bebeğiniz ne kadar zor nefes alıyor? Ne aradığınızı bilin. |
Bebeklerin nefes alabilmek için kaburgalar arasındaki veya boyundaki kasları kullanması gerektiğinde göğüs duvarı çekilmeleri ortaya çıkar. Göğüs duvarı çekilmeleri bebeklerin nefes almak için normalden daha fazla efor sarf ettiğinin bir göstergesidir.
Çocuğunuz nefes alırken göğüs kafesine bakın. İçe doğru göçme veya boyun altında ters çekilme görüyorsanız fazla efor harcıyor demektir. |
Bebeğiniz veya çocuğunuz risk altında mı?
Ciddi RSV enfeksiyonu geçirme riski yüksek olan bebekler şunlardır:
- RSV mevsimi başlangıcındaki 12 haftadan küçük bebekler
- Prematüre veya düşük doğum ağırlıklı bebekler (özellikle 29. haftadan önce doğanlar)
- Prematürelerin kronik akciğer hastalığı
- Bazı kalp defektleri olan bebekler
- Hastalık veya tedaviye bağlı bağışıklık sistemi zayıflamış bebekler
- Düşük doğum ağırlığı, bir kardeşe sahip olmak, gebelik sırasında annenin sigara içiciliği, evde sigara dumanına pasif olarak maruz kalma, atopi öyküsü (alerji/egzema), anne sütü almama ve kreşte başka çocuklarla bir arada olmak ya da kalabalık ortamlarda yaşamak gibi ciddi RSV enfeksiyonları için ilave risk faktörlerine sahip olanlar
Ne zaman doktora götürmelisiniz?
RSV semptomları tipik olarak hastalığın 3.-5. günlerinde en kötü seviyeye ulaşır. Neyse ki neredeyse çocukların tamamı RSV enfeksiyonunu kendiliğinden atlatır.
Çocuğunuzda aşağıdakilerden herhangi biri varsa derhal doktorunuzla iletişime geçin:
- Bronşiolit belirtileri (yukarıda sıralanmıştır)
- Dehidrasyon belirtileri (bebek bezinin her 8 saatte 1’den az kez ıslanması)
- Nefes almada duraklama (10 saniyeden az) veya nefes darlığı
- Dil, dudak ve ciltte gri veya mavi renk
- Hareket ve uyanıklıkta ciddi derecede azalma
RSV geçiren bazı çocuklarda kulak enfeksiyonu gibi bakteriyel bir enfeksiyon gelişme riski artar. Çocuğunuzda şu belirtiler varsa doktorunuzla mutlaka görüşün:
- Gittikçe kötüleşen veya 7 gün olmasına rağmen halen iyileşmeye başlamamış semptomlar
- 12 haftadan küçük çocuklar ve ateş (rektal ölçümlerde 38 derece ve üzeri)
- Herhangi bir yaşta 40 derecenin üzerine çıkan ateş
- Uyku problemi, huysuzluk, göğüs ağrısı, kulağıyla uğraşması veya kulak akıntısı
RSV tanısı nasıl konulur?
Çocuk doktorları belirtileri sorarak ve fizik muayenesini yaparak soğuk algınlığı veya bronşiolit geçiren çocuklara tanı koyar. Doktorunuz çocuğunuzda RSV veya başka bir virüs olup olmadığını değerlendirmek için nazal sürüntü testi yapabilir. Akciğer konjesyonunu değerlendirmek için ise bir akciğer filmi ve/veya oksijen satürasyon testi yapılabilir. Çocukların çoğu herhangi bir zorluk yaşamadan iyileştiğinden ve RSV’nin de tedavisi olmadığından dolayı bu testlerin yapılmasına genellikle gerek yoktur.
RSV bulaşıcı mıdır?
Evet. RSV tıpkı bir nezle virüsü gibi kişiden kişiye geçer. Vücuda burun ve göz aracılığı ile giriş yapar. Genellikle:
- Tükürük, mukus veya burun akıntısı ile kişiden kişiye doğrudan
- Kirli eller (RSV yıkanmamış el üzerinde 30 dakikadan fazla canlı kalabilir)
- Kirli eşyalar ve yüzeyler (RSV kirli yüzeyler, oyuncaklar, klavye, kapı topuzu vb yerlerde 6 saate kadar canlı kalabilir)
RSV ile temas sonrası belirtiler 2-8 günde ortaya çıkabilir. Enfekte olan kişiler genellikle 3-8 gün bulaştırıcıdır. Ancak bağışıklık sistemi zayıf olan bazı bebekler ve yetişkinler herhangi bir belirti göstermeseler bile 4 hafta kadar bulaştırıcı olabilmektedir.
Tek bir mevsimde bile çocuklar ve yetişkinlerin birçok kez RSV ile karşılaştığını unutmamak gerekir. Ancak genellikle tekrarlayan enfeksiyonlar ilk enfeksiyondan daha hafif geçmektedir.
Çocuğunuzun kendini daha iyi hissetmesi için ne yapabilirsiniz?
RSV’nin tedavisi yoktur ve steroidler, antibiyotikler gibi ilaçlar RSV’de işe yaramaz.
Çocuğunuzu rahat ettirmek için ağır bir soğuk algınlığı için ne yapıyorsanız onları yapmaya başlayın:
- Daha rahat nefes alması ve beslenmesi için burnuna tuzlu su (serum fizyolojik, okyanus suyu preperatları) sıkarak vakumlayabilirsiniz.
- Mukusu azaltmak ve daha rahat nefes almasını sağlamak için nebülüzatörle nemlendirme yapabilirsiniz.
- Sıvı tüketimi ve sık beslenme. Çocuğunuzun sıvısız kalmadığından emin olun. Soğuk algınlığı geçiren bebekler nefes darlığı yaşadığından dolayı daha yavaş beslenebilir ya da beslenmek istemiyormuş gibi görünebilir. Meme veya biberonu vermeden evvel bebeğinizin burnunu temizlemeyi deneyin. Anne sütü ile beslenen bebekler için su veya mama ilavesine gerek yoktur. Bebek için memeden emmek zor ise anne sütünü bir bardağa veya şişeye boşaltmak bir seçenek olabilir.
- 6 aydan büyük çocuklarda ateş düşürmek amacı ile asetaminofen veya ibuprofen kullanılabilir. Ancak aspirin ve öksürük/soğuk algınlığı ilaçlarından kesinlikle uzak durulmalıdır.
RSV geçiren çocukların yalnızca %3’ünde hastaneye yatış ihtiyacı olmaktadır. Bu çocukların oksijen veya damardan sıvı alma ihtiyacı olmaktadır. Bu çocukların çoğu 2-3 gün içinde evlerine gidebilmektedir. Nadiren ise çocuk yoğun bakım ünitesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.
Çocuğunuzu RSV’den nasıl koruyabilirsiniz?
Ellerinizi yıkayın! Mikropları ortadan kaldırmak için elinizi sabun ve su ile ovalayarak en az 20 saniye yıkamalısınız. Çocuklarınıza iyi el hijyeninin önemini her zaman hatırlatın.
Yardımı dokunabilecek diğer şeyler:
- Aşı. Çocuğunuzun aşılarının eksik olmamasına özen gösterin ve tüm ailenin yıllık grip aşısını yaptırın. Boğmacadan korunmak için difter-boğmaca-tetanoz aşısını yaptırın. Bu aşı özellikle bebeklerin etrafında yaşayan yetişkinler (anne baba, büyük anne/baba, bakıcılar vb) için önem taşır.
- Çocuğunuzun kalabalığa, başka çocuklara ve soğuk algınlığı geçiren herhangi birine olan temasını azaltın. Hasta olduklarında okuldan veya kreşten uzak tutun, onlara nasıl öksürmesi ve hapşırması gerektiğini öğretin.
- Mikropsuz yaşam. Evinizdeki eşyaları ve yüzeyleri düzenli olarak mikroplardan arındırın ve çocuğunuzun sigara dumanına maruz kalmasını engelleyin.
- Bebeğinizi anne sütü ile besleyin. Anne sütünde enfeksiyonları önlemek ve onlarla savaşmak üzere eşsiz antikorlar bulunur.
Yüksek riskli bebekler için enjeksiyonlar:
Palivizumab (Synagis) isimli bir ilaç bazı yüksek riskli bebeklerde ciddi RSV enfeksiyonu riskini azaltmaktadır. Bebeğiniz için ihtiyaç varsa bunu doktorunuz size söyleyecektir.
Ufukta beliren umutlar:
Tıp devamlı ilerlemektedir. Bilim insanları RSV için aşı ve ilaç geliştirmek üzerine çalışmaktadır. Gelecekte daha fazla seçeneğimiz olabilir. Aynı zamanda hiç şüpheniz olmasın ki çocukların çoğu RSV’yi iyi bir şekilde atlatarak sağlıklı bir yetişkin olmak üzere büyümektedir.